Perifere Cariës - informatiefiche Equide

Perifere Cariës - informatiefiche Equide

Perifere cariës (of perifere cementafwijkingen) wordt gedefinieerd door 'de aantasting of het verlies van cementum' dewelke de buitenste laag van de tanden van onze paarden vormt. Dit cement omgeeft het glazuur en heeft een 2-ledige functie. Ter hoogte van de reservekroon (het gedeelte van de kies dat zich nog in het tandbeen bevindt) en de tandwortel is cement noodzakelijk om een goede aanhechting van de tand met zijn omliggende weefsel (het periodontale ligament) te bekomen. Ter hoogte van de klinische kroon (het gedeelte van de tand zichtbaar in de mond) heeft het cement een beschermende functie voor het extreem harde maar breekbare glazuur. Het is bij uitstek het cement (met zijn grote en gladde oppervlak) dat in contact komt met voedsel tijdens het kauwen. Paarden die perifere cariës ontwikkelen hebben een significant hoger risico op de ontwikkeling van periodontitis (al dan niet geassocieerd met diastemata), tandplak (wijzend op een verstoorde orale flora), verwondingen aan de weke delen zoals wang-en tongslijmvlies en pathologische fracturen.

equide perifere caries horse dentistry tandheelkunde

Fig; schematische voorstelling van het bovenaanzicht van een onderkies (meer specifiek triadan 406)

Oorzaken van perifere cementafwijkingen / cariës 

Net als bij de mens is cariës bij onze paarden een multifactoriële ziekte. Drie belangrijke factoren omvatten: het tandoppervlak & (de samenstelling van) het speeksel + de voeding + de microbiële flora in de mondholte. Welk aandeel elk van deze onderdelen heeft en hoe deze zich ten opzichte van elkaar verhouden in de ontwikkeling van deze ziekte is nog niet geheel duidelijk, meer wetenschappelijk onderzoek is hierin essentieel. 
De voeding en het drinkwater van het paard spelen in elk geval een belangrijke rol. Een te zuur dieet (maïs, zuur kuilgras, ...) heeft invloed op het perifere cement. Bij sommige paarden zien we een bijna volledig verlies van perifeer cement.

equide horse perifere caries tandheelkundeAfwezigheid van perifeer cement muv slijmvliesrand - gevolg van rantsoen op maïskuil 

equide horse perifere caries tandheelkunde

Normale presentatie


Ook allerhande gebitsproblemen die het paard belemmeren in zijn voedselopname of die leiden tot stase van voedsel rondom de tanden werken deze aandoening in de hand. Zelfs parasieten (gasterophilus spp.)kunnen aanleiding geven tot teruggetrokken tandvlees en 'papil necrose' hetgeen mogelijks de start kan zijn voor stase van voedsel, daling van de pH en aldus vorming van cariës. Een recente studie verklaarde ook dat "de verminderde productie en doorstroming van speeksel doorheen de mondholte wanneer de voedertijden worden verkort, waarschijnlijk relevante factoren zijn bij het verhogen van het risico op tandcariës."* De huisvesting en het stalmanagement zijn allicht dus ook van belang. Weinig is geweten over de invloed van bv chronische stress op de samenstelling van het speeksel en aldus op zijn bufferende capaciteit. Deze bufferende capaciteit is sterk verschillend tussen paarden en tussen verschillende staalnames bij hetzelfde paard.
Er zijn duidelijke aanwijzingen dat eens het proces van cementaantasting is gestart er vaak een vicieuze cirkel ontstaat. Het wegnemen van de initiële oorzaak verhelpt het euvel niet meer.

equide horse perifere caries tandheelkunde

equide horse perifere caries tandheelkunde

equide horse perifere caries tandheelkunde

Behandeling

Regelmatige controle en preventie waar mogelijk blijven de sleutel in de aanpak van deze aandoening. Behandeling van onderliggende tandpathologie, aangepaste voeding en management zijn van belang.
Weet dat deze aandoening niet (altijd) onomkeerbaar is: cement wordt gedurende het hele leven van het paard aangemaakt en herstel van cement (ter hoogte van de reservekroon) is dus mogelijk. Aangezien paarden een levenslange eruptie vertonen van hun kiezen wordt er steeds nieuw cement blootgesteld in de mondholte.

equide horse perifere caries tandheelkundeverlies van cement in de interdentale ruimte 

equide horse perifere caries tandheelkundeFocale carieuze zones, tandplak en verlies van cement in interdentale ruimte

equide horse perifere caries tandheelkundeFocale carieuze zones, voedselimpactie en tandplak


*Source: Equine peripheral cemental defects and dental caries: Four case reports. T. Lundström, D. Birkhed


{{ popup_title }}

{{ popup_close_text }}

x